Wij spraken met Flor van Ham, Buurtsportcoach binnen SSNB Team NB gemeente Roosendaal, over de pilot Valpreventie die zij recentelijk in de wijk Kalsdonk in Roosendaal organiseerden. Flor werkt sinds 2011 als Buurtsportcoach binnen de gemeente Roosendaal en houdt zich voornamelijk bezig met wijkgericht werken. Binnen de doelgroep senioren probeert Flor de drempel om te bewegen te verlagen door het aanbieden van sport- en beweegactiviteiten in een veilige omgeving. Ongeveer een jaar geleden zag hij binnen de wijk Kalsdonk kansen voor valpreventie. Snel daarna begon het organiseren van de (succesvolle) pilot.
In gesprek met... Flor van Ham | Buurtsportcoach Gemeente Roosendaal
De krantenkoppen liegen er niet om: Nederland is aan het vergrijzen en de druk op de zorg blijft groot. Om de druk op de zorg te verlagen, moeten we er gezamenlijk voor zorgen dat senioren zo gezond en vitaal mogelijk ouder worden. Sport en bewegen speelt hierin een vitale rol. Niet alleen vanwege de fysieke voordelen die de senioren hiervan ervaren, maar zeker ook voor het tegengaan van eenzaamheid, het krijgen van zelfvertrouwen en het onderhouden van sociale contacten. Gelukkig zien niet alleen wij het belang van sport en bewegen voor senioren, want ook vanuit het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) en de Brede SPUK komt er de komende jaren (nog) meer focus op de doelgroep senioren o.a. via de ketenaanpak Valpreventie.
Samenwerkingen zijn essentieel voor succes
Een jaar geleden werd via de Stamtafel Roosendaal in de wijk Kalsdonk de behoefte opgevangen om iets met valpreventie te gaan doen. De Stamtafel Roosendaal is een plek voor inwoners om nieuwe mensen te leren kennen, samen te komen of deel te nemen aan leuke sportieve- en culturele activiteiten. Bij een aantal senioren dat deelneemt aan de stamtafel werd namelijk o.a. door Flor geconstateerd dat zij baat zouden kunnen hebben bij valpreventie. “Ik zag dat een aantal van de senioren moeite had met balans houden. Zij zouden dus mogelijk in aanmerking komen voor de interventie valpreventie”, aldus Flor.
Om de pilot te organiseren, werd samenwerking gezocht met andere partners in de wijk, waarbij Flor aangeeft dat Wij Zijn Traverse en de fysiotherapeut als sleutelpartners worden gezien. “Partners als Wij Zijn Traverse en de fysiotherapeut zijn voor ons heel erg belangrijk omdat zij de weg kennen naar de senioren die wij op dit moment zelf nog niet bereiken óf de weg naar ons nog niet kennen.” Door middel van deze samenwerkingen ontstond er snel een groep senioren die aan de pilot wilde deelnemen.
De inrichting van de pilot Valpreventie
Deze eerste pilot werd vooral gebruikt om te ontdekken hoe een cursus valpreventie daadwerkelijk in de praktijk wordt georganiseerd. Daarnaast werd gepeild waar de senioren tijdens de cursus behoefte aan hebben en welke partners dienen aan te schuiven om te zorgen dat de senioren aan het eind van de cursus met voldoende handvatten naar huis gaan. Deze eerste pilot bestond daarom nog niet uit de beoogde 10 bijeenkomsten, maar werd gestart met een zestal bijeenkomsten. Tijdens deze bijeenkomsten werd Flor ondersteund door Sportkunde studenten vanuit Fontys Hogescholen. Flor legt uit hoe deze bijeenkomsten waren opgebouwd:
“Tijdens de eerste bijeenkomst voerden we een 0-meting uit, zo kwamen we erachter waar de senioren op dat moment stonden en hoe hoog hun valrisico was. We gebruikten deze data om de oefeningen binnen de groep vervolgens op de individuen te differentiëren. Vervolgens zijn we iedere week een uurtje met elkaar aan de slag gegaan en zag je iedere week het zelfvertrouwen bij de senioren groeien. Aan het einde van de interventie voerden we nog een eindmeting uit. De senioren kregen verschillende tips om na de interventie thuis en in het dagelijks leven mee aan de slag te gaan zodat de voortgang behouden blijft.”
Ik ben er daarnaast heel trots op dat we senioren uit heel veel verschillende groepen samen hebben weten te brengen en die nu met elkaar leuke dingen doen!
De cursus draait om meer dan alleen bewegen
Tijdens de cursus gaat het écht niet alleen over valpreventie. Flor: “Het gaat ook over een gezonde leefstijl, denk bijvoorbeeld aan voeding, maar ook over de inrichting van het huis. Kijk bijvoorbeeld naar tapijten: wanneer je jouw voeten niet hoog genoeg optilt, kun je zomaar struikelen.” Daarnaast is volgens Flor de cursus Valpreventie niet alleen belangrijk om aan de vitaliteit van senioren te werken. “Het samen doen, samen bewegen en samen zijn is voor deze groep ontzettend belangrijk. Niet alleen die paar keer bij de cursus, maar eigenlijk structureel.” Mede hierom wordt er na afronding van de cursus een wekelijks beweegmoment aangeboden. Op deze manier kunnen Flor en zijn collega’s de fysieke voortgang van de senioren in de gaten blijven houden én hebben de senioren een extra moment in de week waarop ze gezellig samen zijn.
In de wijk Kalsdonk zijn ze nu druk bezig om in het najaar de tweede cursus Valpreventie te organiseren. De grote wens is om het in de nabije toekomst ook in de andere wijken in Roosendaal op deze manier te gaan organiseren waardoor over vijf jaar in Roosendaal meer mensen bewegen en een gezondere levensstijl hebben.
De trots overheerst
Ondanks zijn zestig jaar, spat het enthousiasme en de jeugdige energie nog steeds van Flor af. De glimlach wordt nóg groter wanneer je hem vraagt waar hij nou na al die jaren het meest trots op is: “Ik ben op twee dingen het meest trots. Allereerst werk ik al 22 jaar in deze wijk en in al die jaren heb ik zo’n fijne collega’s om mij heen met wie ik samen fantastisch aanbod in de wijk creëer. Ik ben er daarnaast heel trots op dat we senioren uit heel veel verschillende groepen samen hebben weten te brengen en die nu met elkaar leuke dingen doen! We zijn nu bijvoorbeeld ook met Wij Zijn Traverse druk bezig met de aanleg van een jeu-de-boules baan naast een verzorgingstehuis zodat senioren daar ook gemakkelijker bij elkaar kunnen komen!”
Draag jij ook je steentje bij aan gezonde en vitale senioren?
SSNB vindt het belangrijk dat senioren zo lang mogelijk vitaal en zelfstandig blijven. Goed beweegaanbod voor deze groep is daarom essentieel. Maar waar aan de ene kant de vraag naar goed beweegaanbod voor senioren groeit, merken we aan de andere kant dat er al jaren een tekort is aan gekwalificeerde professionals om dit beweegaanbod te kunnen organiseren.
Gelukkig kunnen ‘wij van sport’ er samen voor zorgen dat we de senioren in beweging krijgen en houden. Via de SSNB Academy kun je je namelijk aanmelden voor de opleiding Sport- en Beweegleider Senioren. Deze opleiding is bedoeld voor sportprofessionals die beweeglessen (gaan) verzorgen voor senioren. Meer informatie over de opleiding vind je hier.
Daarnaast ondersteunen we gemeenten bij het goed implementeren van de ketenaanpak Valpreventie in het kader van GALA/Brede SPUK; we voegen daar “onze kop en staart” aan toe, gebaseerd op een gedegen visie op gezond ouder worden passend bij de wijk of gemeente en duurzaam bewegen na afloop van de interventie.
Meer weten over senioren of valpreventie?
Neem dan contact met mij op!
Rian Spaan
- Projectmedewerker inclusief bewegen
- 06 41 20 38 27
- r.spaan@ssnb.nl